Elementy i schemat instalacji odgromowej

Zabezpieczenie odgromowe – kiedy jest potrzebne?

Kompletne informacje na temat budynków, w których zastosowanie instalacji odgromowej jest obowiązkowe, precyzuje Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie w połączeniu z Polską Normą dotyczącą ochrony odgromowej obiektów budowlanych. W praktyce instalacja odgromowa to obowiązkowy element wyposażenia wszystkich budynków, których powierzchnia przekracza 500 metrów kwadratowych lub wyższych niż 15 metrów. 

Chociaż nie we wszystkich budynkach trzeba montować instalacje odgromowe, warto rozważyć taką inwestycję. Koszt instalacji odgromowej jest stosunkowo niewysoki, szczególnie w porównaniu do korzyści wynikających z ochrony na wypadek trafienia budynku przez piorun. Co roku wyładowania atmosferyczne są przyczyną wielu pożarów i uszkodzenia mienia o znacznej wartości. Warto mieć świadomość, że prosty piorunochron to jak do tej pory jedyne skuteczne zabezpieczenie przed uderzeniem błyskawicy.

Schemat działania instalacji odgromowej

Instalacja odgromowa działa w taki sposób, że ściąga wyładowania, skierowane w kierunku budynku, odprowadza je najkrótszą drogą do gruntu i tam rozprasza. Dzięki instalacji ogrodowej ogranicza się ryzyko pożaru i uszkodzenia budynku, jego instalacji elektrycznej i podłączonych urządzeń. 

Instalacja odgromowa działa absorbuje ładunki w zjonizowany powietrzu, które w innym przypadku mogłyby gromadzić się wokół elementów konstrukcyjnych budynku. Podczas burzy nagromadzone ładunki, mogą powodować wyładowania, które w naturalny sposób wyrównują różnice potencjałów pomiędzy ładunkami skupionymi wokół budynków i w powietrzu. Aby zapobiec gromadzeniu się ładunków, stosuje się instalację odgromową, która dzięki uziemieniu na bieżąco koryguje różnicę potencjałów.

W razie wyładowania uderzenie pioruna przyjmuje na siebie instalacja odgromowa. W zależności od rodzaju budynku elementem absorbującym energię wyładowania jest metalowy pręt lub siatka prętów połączonych w określony sposób ze sobą. Następnie impuls elektromagnetyczny jest odprowadzany specjalnymi przewodami do elektrod umieszczonych w ziemi, które w bezpieczny sposób rozpraszają energię uderzenia w gruncie. 

Elementy instalacji odgromowej

Instalacja odgromowa jest projektowana w taki sposób, aby bezpiecznie odprowadzić i rozproszyć energię uderzenia pioruna w gruncie wokół budynku. Każdy element musi zapewniać odpowiedni poziom bezpieczeństwa. Dlatego do budowy instalacji odgromowej stosuje się specjalne druty o odpowiedniej średnicy, solidne metalowe łączniki oraz odpowiednio rozmieszczone uziomy. 

Wszystkie elementy łączy się ze sobą tak, aby w razie uderzenia odprowadzić energię jak najkrótszą droga do ziemi.

• Zwody pionowe – to elementy mocowane pionowo względem płaszczyzny podłoża, w taki sposób, aby w wystawały ponad wszystkie wystające elementy na dachu, takie jak komin, maszt antenowy itp. 
• Zwody poziome – to elementy wykonane z tego samego drutu co zwody pionowe. Są usytuowane wzdłuż krawędzi dachu i na jego załamaniach.
• Przewody odprowadzające – to przewody łączące zwody z uziomami.
• Uziom – to elektrody w formie prętów i bednarki, które odprowadzają energię uderzenia i rozpraszają ją w ziemi. Uziom zapewnia połączenia uziemianych przewodów z ziemią. W zależności od potrzeb stosuje się różne rodzaje uziomów. Co do zasady uziom powinien mieć niewielką rezystancję, która zapewnia sprawne odprowadzanie ładunki i gwarantuje utrzymanie napięcia krokowego i dotykowego na bezpiecznym niskim poziomie.

Instalacja odgromowa – rodzaje uziomów. 

W budownictwie stosuje się dwa rodzaje uziomów tj. uziomy naturalne i sztuczne.

• Jako uziomy naturalne można zastosować – nieizolowane elementu zbrojenia, rury wodociągowe, ołowiane powłoki i płaszcze kabli.
• Jako uziomy sztuczne stosuje się – rury i pręty stalowe pogrążane w gruncie (tzw. uziemienie pionowe); taśmę stalową tzw. bednarkę (jako uziemienie poziome) np. do budowy uziomów otokowych; płyty stalowe jako alternatywę dla pionowych i poziomych elementów uziomów lub element uzupełniający układ uziomów.

Warto wiedzieć, że uziom powinien mieć odpowiednio niską rezystancję, która zapewnia połączenie instalacji odgromowej z gruntem, które zapewnia bezpieczne odprowadzanie i rozpraszanie ładunków w gruncie. Akceptowalny poziom rezystancji określa się w zależności od rodzaju gruntu, na którym posadowiony jest budynek oraz rodzaju zastosowanego uziomu. Dokładne wartości precyzują odpowiednie normy. W myśl przepisów przyjmuje się, że rezystancja uziomów pionowych i mieszanych w gruncie wilgotnym powinna być nie większą niż 10 do 15 Ohm w zależności od rodzaju zastosowanego uziomu. W gruntach pośrednich wartość ta może sięgnąć 20 do 30 Ohmów. Natomiast w skalistych akceptuje się poziom rezystancji od 40 do 50 Ohmów w zależności od rodzaju zastosowanego uziemienia.