Jak podłączyć włącznik krzyżowy?

Włącznik krzyżowy to rodzaj włącznika elektrycznego, który wraz z włącznikami schodowymi tworzy układ umożliwiający sterowanie światłem co najmniej z trzech różnych miejsc. W przypadku, gdy włączanie i wyłączanie światła będzie następować jedynie z dwóch miejsc – należy zastosować zwykłe włączniki schodowe.

Włączniki krzyżowe wykorzystywane są najczęściej na klatkach schodowych budynków wielopiętrowych. Możliwe jest zainstalowanie kilku włączników krzyżowych w układzie, jednakże do prawidłowego działania konieczne jest połączenie ich z włącznikami schodowymi. W takim przypadku, na parterze oraz na ostatnim piętrze należy zainstalować włącznik schodowy, natomiast na pozostałych piętrach – włączniki krzyżowe.

Należy pamiętać, iż wszelkie prace związane z instalacją elektryczną powinny być wykonywane przez wykwalifikowanych specjalistów. Często bywa jednak tak, że prostsze zabiegi instalacyjne, takie jak montaż włączników i gniazdek elektrycznych, wykonywane są samodzielnie. Warto jednak pamiętać, że praca z prądem wymaga znajomości zagadnień związanych z układami elektrycznymi oraz zachowania odpowiednich środków ostrożności, które zapewnią bezpieczeństwo i uchronią nas przed porażeniem. Wszelkie prace związane z instalacją elektryczną muszą być wykonywane przy wyłączonym zasilaniu!

Rodzaje włączników krzyżowych

Włączniki krzyżowe to jedne z prostszych włączników elektrycznych. Występujące na rynku łączniki, różnią się między sobą głównie pod względem wyglądu, natomiast układ zacisków pozostaje taki sam. W celu łatwiejszej identyfikacji włączników krzyżowych, wielu producentów stosuje na froncie symboliczne oznaczenie „#”.

Eltech-Poz oferuje szeroki wybór włączników krzyżowych.

Podłączanie włącznika krzyżowego

Powtórka z fizyki

Przed przystąpieniem do pracy warto przypomnieć sobie kilka podstaw z fizyki na temat zagadnień z dziedziny elektryczności, aby prawidłowo podłączyć układ do instalacji.

W trakcie montażu włączników elektrycznych będziemy mieć do czynienia z trzema rodzajami przewodów. Są to:

• przewód fazowy (L) - przewód pod napięciem 230 V;
• przewód neutralny (N) - przewód służący do przesyłania energii elektrycznej;
• przewód ochronny (PE) - przewód służący do ochrony przed porażeniem.

Każdy z przewodów (żył) wymienionych powyżej, opleciony jest specjalną izolacją o określonym kolorze, która informuje o rodzaju przewodu. Przewód fazowy występuje najczęściej w kolorze brązowym, przewód neutralny w kolorze niebieskim, natomiast przewód ochronny – w kolorze żółto-zielonym. Wszystkie żyły umieszczone są dodatkowo wewnątrz białej izolacji i tworzą wspólnie przewód trzyżyłowy.

Przygotowanie do pracy

Podstawowy układ z włącznikiem krzyżowym składa się z dwóch włączników schodowych oraz jednego włącznika krzyżowego. Przed przystąpieniem do instalacji należy zaopatrzyć się w niezbędne łączniki oraz inne narzędzia, które będą potrzebne podczas wykonywania prac montażowych. Do sprawnego wykonania zabiegu przydadzą się: obcinaczki boczne, ściągacz do izolacji żył, ściągacz do izolacji zewnętrznej oraz wkrętak krzyżowy. Dodatkowo warto zaopatrzyć się w kilka złączek elektrycznych wago, które będą potrzebne do łączenia poszczególnych przewodów.

Schemat łączenia przewodów

Przed rozpoczęciem łączenia poszczególnych przewodów należy koniecznie wyłączyć napięcie w instalacji elektrycznej. Prace instalacyjne przy włączonym zasilaniu są bardzo niebezpieczne i mogą doprowadzić do porażenia prądem, a tym samym spowodować poważny uszczerbek na zdrowiu lub nawet śmierć.

Łączenie przewodów elektrycznych rozpoczynamy od przewodu ochronnego, który jest poprowadzony od rozdzielnicy elektrycznej do puszki instalacyjnej pod pierwszym włącznikiem schodowym. Przewód ten należy połączyć (za pomocą złączki wago) z przewodem ochronnym prowadzącym do kolejnej puszki instalacyjnej. To samo działanie wykonujemy w każdej kolejnej puszce naszego układu. Analogicznie postępujemy z przewodem neutralnym.

Ostatnim przewodem jest przewód fazowy. Wychodzącą z rozdzielnicy elektrycznej fazę należy podłączyć do zacisku wejściowego włącznika schodowego pierwszego. Jest to miejsce występowania styku ruchomego, który (w zależności od położenia przełącznika) przekazuje napięcie na jedno, bądź drugie wyjście łącznika. Do obu zacisków wyjściowych należy podłączyć przewody korespondencyjne (komunikacyjne), które łączą pierwszy włącznik schodowy z włącznikiem krzyżowym i drugim włącznikiem schodowym. Przewody korespondencyjne występują najczęściej w kolorze czarnym i szarym.

Przechodząc do włącznika schodowego drugiego, należy podłączyć przewód fazowy odbiornika (lampy), aby zamknąć obwód układu elektrycznego.

Taki schemat połączenia daje możliwość włączania i wyłączania światła z trzech różnych miejsc. Krzyżowe połączenie przewodów pozwala na sterowanie przepływem prądu do odbiornika. To, czy faza pojawi się na końcu układu (i włączy światło), zależy od przełączenia dowolnego z trzech włączników.

Jak wspomniano na początku, istnieje możliwość instalacji kilku włączników krzyżowych. W takiej sytuacji podłączenie każdego kolejnego włącznika przebiega analogicznie jak w przypadku układu z jednym włącznikiem krzyżowym. Należy jednak pamiętać, że włączniki krzyżowe muszą znajdować się zawsze pomiędzy włącznikami schodowymi, które są montowane na początku i na końcu układu.